Polonia amerykańska to Polacy oraz Amerykanie pochodzenia polskiego mieszkający w Stanach Zjednoczonych.

Stany Zjednoczone to kraj z największą Polonią na świecie. Główne miejsca zamieszkiwania Polonii w USA to miasta: Chicago, Denver, Detroit, Los Angeles, Nowy Jork i Seattle. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych mieszka blisko 10 mln osób pochodzenia polskiego, a około 600 tys. z nich używa języka polskiego na co dzień. Chicago, miasto w stanie Illinois, jest drugim na świecie, po Warszawie, miastem pod względem liczby Polaków.

81% Polaków i Amerykanów polskiego pochodzenia mieszka w 15 stanach, przede wszystkim w stanach Nowy Jork, Illinois i Michigan. 37% (3,7 mln) zamieszkuje środkowy zachód, 33% (3,2 mln) północny zachód, 18% (1,8 mln) południe i 12% (1,1 mln) zachód kraju. 41,2% mieszka w dużych miastach, a 41% na przedmieściach tych miast; 13,1% zamieszkuje małe miasta i jedynie 4,7% na wsi. Urząd statystyczny (U.S. Census Bureau) oblicza, że 5,4% Amerykanów polskiego pochodzenia (537 605 osób) urodziło się poza granicami Stanów Zjednoczonych.
 

Pierwsi polscy koloniści w Ameryce

Pierwsi Polacy przybyli do Ameryki Północnej dwanaście lat przed tzw. "Pielgrzymami", którzy dotarli do Massachusetts w 1620 roku. W dniu 1 października 1608 roku, rok po założeniu pierwszej osady kolonistów angielskich w Stanach Zjednoczonych o nazwie Jamestown, z inicjatywy kapitana Johna Smitha, przybyła tam na brytyjskim statku "Mary and Margaret" grupa polskich rzemieślników, specjalistów produkcji mydła, potażu oraz szkła. Znane są nazwiska kilku z nich, byli to: Michał Łowicki, Zbigniew Stefański, Jan Bogdan, Jan Mata, Stanisław Sadowski. Polacy uruchomili w Jamestown hutę szkła i manufaktury produkujące dziegieć, smołę, potaż i liny okrętowe. Dokumenty odnotowują, że w 1619 roku odmówiono Polakom prawa do głosowania, którzy w proteście zorganizowali strajk. Władze ugięły się pod naciskiem i przyznały im prawo wyborcze. Dla uczczenia pamięci polskich kolonistów w Ameryce Mennica Polska wybiła w 2008 roku pamiątkową srebrną monetę o nominale 10 złotych.
 

Fale imigracji

Pod koniec XVIII wieku, w czasach rozbiorów Polski, niektórzy polscy patrioci, wśród nich Kazimierz Pułaski i Tadeusz Kościuszko, wyjechali do Ameryki żeby pomóc w walce o jej niepodległość.

Polacy zaczęli emigrować w większych liczbach do Stanów Zjednoczonych już w XIX wieku, po powstaniach narodowych. Głównie osiedlali się w stanach Nowej Anglii i w stanie Illinois. Kolejne duże fale emigracji z Polski do USA powstawały z powodów zarobkowych (od drugiej połowy XIX wieku aż do 1939 r., potem po roku 1980), z przyczyn politycznych (po II wojnie światowej) i z przyczyn ekonomicznych i politycznych (lata 80 XX wieku).

Chociaż pierwsi imigranci polscy przypłynęli do Ameryki już w 1608 r. do miasta Jamestown w stanie Wirginia, największa fala polskiej imigracji była na początku XX wieku. Według danych oficjalnych, ponad 2,2 miliona imigrantów polskich dotarło do USA między rokiem 1820 a 1914, z czego przez Ellis Island w Nowym Jorku w latach 1899–1918 przeszło 1,3 mln. Oficjalny spis ludności z 1940 r. podawał 993 479 Amerykanów urodzonych w Polsce oraz 2 416 320 tych, którzy w dzieciństwie używali języka polskiego. Odpowiednio spis z 1950 r. podawał 861 184 osoby urodzone w Polsce (w obu przypadkach Polacy urodzeni przed I wojną światową w zaborach, jak i urodzeni przed 1914 r. na terytoriach innych krajów zostali zapisani do grup narodowych tych krajów). W 1958 roku Kongres Polonii Amerykańskiej szacował liczbę Amerykanów pochodzenia polskiego na 6 mln 372 tysiące. Największy udział mieli oni wśród mieszkańców stanu Connecticut (11,1%), Illinois (9,6%) i Nowy Jork (8,3%).
 

Demografia

Opierając się na danych z lat 2006-2007 podanych przez United States Census Bureau oraz badaniach własnych Piast Institute sporządził szczegółową analizę trendów rozwojowych w środowiskach polonijnych w USA.

Studium "Polish Amerricans Today: A Survey of Modern Polonia Leadership" daje pojęcie o wielkościach liczbowych obywateli i przybyszów. Swe wnioski Piast Institute opierał na danych zebranych przez US Census Bureau oraz ankietach własnych, na które odpowiedziało około 1400 przedstawicieli środowisk polonijnych z 44 stanów]. Większość respondentów (70%) zamieszkuje stany Michigan, Illinois, Nowy Jork, Ohio, Wirginia i Pensylwania.

Według danych spisowych 11% mieszkańców USA urodziło się za granicą, z czego ponad połowa (52,3%) przybyła z Ameryki Łacińskiej, a tylko 14,7% z Europy. Analiza danych Biura wykazuje, że 3,3% społeczności USA uważa się za Polaków (9 962 334 osób). Dla porównania: do pochodzenia włoskiego przyznaje się 5,9%, a do irlandzkiego aż 12,2% społeczeństwa. 92,4% spośród tych, którzy ankiety wypełnili, posiada obywatelstwo amerykańskie.

W Chicago urodzeni za granicą stanowią 9,7% wszystkich mieszkańców (510 980 osób). W Chicago uważa się za Polaków 180 282 osoby, czyli 6,4% mieszkańców. W Stanie Illinois jest ich 911 253, co daje 7,4% populacji liczącej 12 279 027 osób.

Rozmieszczenie Polaków można prześledzić, badając dane z poszczególnych okręgów wyborczych. Południowo-zachodni chicagowski okręg wyborczy reprezentowany przez kongresmena Billa Lipińskiego posiada największy odsetek wyborców o polskich korzeniach - 17,1%. Nieco tylko mniej mieszka w 5 okręgu kongr. Rahma Emanuela (15,5%), w 13 okręgu kongr. Judy Biggert (13,4%), 4 okręgu kongr. Janice Schakowsky (13,2%), w 8 okręgu kongr. Philipa Crane'a (12,6%), 6 okręgu kongr. Henry'ego Hyde'a (11,4%) i 10 okręgu kongr. Marka S. Kirka (10,5%).
 

Polsko-amerykańskie społeczności

CHICAGO

W Chicago istnieją trzy głównie polskie dzielnice, z których najbardziej znana jest Polish Village. Do lat 80. XX wieku spora część Polaków w Chicago mieszkała w dzielnicy Polish Village, potocznie - od parafii i kościoła św. Jacka - nazywanej Jackowem. W następnych latach, pod naciskiem przesuwających się na północny zachód imigrantów latynoskich, Polacy zaczęli przemieszczać się - wzdłuż ulic Belmont Avenue, Irving Park Road, Milwaukee Avenue i Central Avenue na północ i na zachód; coraz większa ich liczba zamieszkuje bliższe i dalsze przedmieścia.
Chicago to wielkie centrum zorganizowanej Polonii. Pierwszym posłem polonijnym z tego miasta do parlamentu Illinois był pochodzący ze Śląska działacz Piotr Kiołbasa. Siedziba władz centralnych Kongresu Polonii Amerykańskiej (ang. Polish American Congress - PAC), Związku Narodowego Polskiego (ang. Polish National Alliance - PNA), Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego(ang. Polish Roman-Catholic Union - PRCU), Związku Polek w Ameryce (ang. Polish Women's Alliance of America - PWAA), Związku Podhalan w Północnej Ameryce (ang. Polish Highlanders Alliance of North America - PHAA) i wielu innych organizacji.
Do dzisiejszego dnia Chicago jest powszechnie uznawane za wielki ośrodek Polonii amerykańskiej. W Almanachu Polityki Amerykańskiej (ang. Almanac of American Politics) z roku 2004 napisano, że "Nawet dziś, w dzielnicy Archer Heights, ledwo można przejść jeden blok bez usłyszenia języka polskiego" (Archer Heights to dzielnica położona na południowym zachodzie miasta wzdłuż ulicy Archer Avenue, zamieszkana w większości przez imigrantów z Podhala; przy Archer Avenue mieści się Dom Podhalan. Polacy są najliczniejszą grupą etniczną wśród właścicieli nieruchomości w Chicago.
 

DENVER

Miasto Denver jest również jednym z miejsc w Stanach Zjednoczonych gdzie mieszka większa liczba Polaków. Znajduje się tam jedna z nielicznych parafii polskich w zachodniej części USA, parafia św. Józefa, istniejąca od 1902. Parafia św. Józefa stoi w dawnej polskiej dzielnicy Globeville, z której wyprowadziła się większość Polonii i która jest obecnie zamieszkana w większości przez emigrantów z Meksyku.

Jednak przez ostatnie 10 lat liczba Polaków mieszkających w Denver znacznie się zwiększyła. Wielu z tych 'nowych imigrantów' z Polski przeprowadza się do Denver z powodów zarobkowych, i żeby polepszyć stan życia dla siebie i swoich rodzin. Wskutek tego, szkoła polska ma coraz więcej uczniów, powstają nowe sklepy polskie i restauracje, a język polski można usłyszeć nawet w samym środku miasta
 

DETROIT

Stan Michigan jest trzecim co do wielkości (za stanami Nowy Jork i Illinois) skupiskiem Polonii. Liczy ponad 850 tys. ludności pochodzenia polskiego, co stanowi 8,6% liczby mieszkańców tego stanu. Największym skupiskiem jest Detroit. Polacy zamieszkują tam w dzielnicach historycznie polskich, jak Poletown i Hamtramck. W północnej dzielnicy Orchard Lake została wybudowana Narodowa Sportowa Izba Pamięci Polaków-Amerykanów (ang. National Polish-American Sports Hall of Fame). Uhonorowano w niej polonijnych sportowców, takich jak Stan Musial czy Mike Krzyzewski.
 

NOWY JORK

2,7% mieszkańców Nowego Jorku deklaruje polskie pochodzenie. Polonia skupia się przede wszystkim w dzielnicy Greenpoint, która często określana jest mianem Little Poland (Mała Polska). Wśród pozostałych obszarów zamieszkiwanych przez Polonię są dzielnice Queens -Ridgewood, Maspeth i Middle Village, a także Staten Island.

W Nowym Jorku działa wiele polskich organizacji, a w tym m.in.: Fundacja Kościuszkowska, Polski Instytut Naukowy, Fundacja Paderewskiego oraz Instytut J. Piłsudskiego. W mieście wydawane są polskie czasopisma i gazety (m.in. Nowy Dziennik, Kurier Plus, The Poland Times), funkcjonują polskie galerie artystyczne, klub żeglarski, a także teatr. W 1945 roku został zainstalowany Pomnik Władysława Jagiełły w Nowym Jorku w Central Parku. 
 

Rozmieszczenie Polonii według stanów

W nawiasie liczba mieszkańców - Polaków i Amerykanów, którzy przyznali się do polskiego pochodzenia w czasie Spisu Powszechnego w 2010 roku:

Nowy Jork - (1 007 597)
Illinois - (979 781)
Michigan - (900 446)
Pensylwania - (880 890)
New Jersey - (565 484)
Wisconsin - (538 208)
Kalifornia - (515 633)
Floryda - (511 229)
Ohio - (462 815)
Massachusetts - (339 044)
Connecticut - (297 615)
Teksas - (278 519)
Minnesota - (257 286)
Indiana - (210 729)
Maryland - (200 092)
Arizona - (161 575)
Wirginia - (155 128)
Karolina Północna - (131 740)
Waszyngton - (125 635)
Kolorado - (123 913)
Missouri - (108 835)
Georgia - (103 243)
 

Wszystkie dane za US Census Bureau
Zródło: Wikipedia - Wolna Emcyklopedia