Ta książeczka musiała powstać. Wanda Babińska nigdy nie wydała drukiem swoich wierszy, choć pisała je od wczesnych lat młodości i zamknęła w nich całą siebie. W naszych czasach coraz mniej spotyka się ludzi dzielnych, mądrych, od których moglibyśmy uczyć się sztuki życia. Szczęśliwie taką osobą, wzbogacającą montrealski krajobraz, jest od lat Halina Babińska; taką osobą była w Montrealu w latach 1940-1965, Wanda Babińska - córka posła RP Wacława Babińskiego.

Podczas spotkań z Haliną Babińską prawie każda nasza rozmowa, wcześniej lub później, dotykała tematu Wandy - siostry męża Haliny. Wanda była tak barwną i ciekawą postacią, że opowieści o niej podsycały moją literacką wyobraźnię, jej wiersze wzruszały szczerością i emocjonalnością, jej wybory życiowe zadziwiały odwagą i szaleństwem, a jej osobowość mieniła się różnymi kolorami, jak co chwila inaczej układające się szkiełka w kalejdoskopie. Połknęłam więc haczyk zarzucony na mnie przez dwie panie Babińskie i na podstawie rodzinnej dokumentacji przygotowałam w Konsulacie RP wieczór "Wojna-Poezja-Dyplomacja. Nieznana poetka - Wanda Babińska". Moja narracja o etapach życia Wandy przeplatana była recytacją jej wierszy w wykonaniu Liliany Komorowskiej. W następstwie tego wieczoru narodził się pomysł przygotowania publikacji książkowej z wyborem wierszy.

"Wybór wierszy" Wandy Babińskiej jest małą perełką nanizaną na nić pamięci o dawnych czasach, o nietuzinkowych osobach zaginionych w zakamarkach przeszłości, bez których klasy, pryncypiów, wiedzy i odwagi coraz trudniej nam żyć. Celem publikacji było przedstawienie ciekawej osobowości Wandy na tle minionego czasu i wierszy, tworzących jej pamiętnik liryczny.
Wanda Babińska urodziła się w 1917 roku w Warszawie, w rodzinie szlachecko-inteligenckiej. Tak, jak to było w zwyczaju zamożnej inteligencji, wychowaniem dziecka zajęła się guwernantka, a gdy rodzice wyjechali na placówkę dyplomatyczną do Królestwa Jugosławii, gdzie Wacław Babiński objął funkcję posła nadzwyczajnego, Wanda wysłana została do szkoły przyklasztornej z internatem. Była urwisem, ale utalentowanym artystycznie urwisem - założyła w szkole teatr, reżyserowała, grała główne role. Kontrast między rygorem szkoły, a czasem ferii i wakacji spędzanych w komforcie u rodziców na placówce dyplomatycznej, niewątpliwie wpłynął na ukształtowanie złożonej i oryginalnej osobowości młodej panienki. Wanda świadoma była swojej urody i czaru, jaki posiadała. Humorem, inteligencją, fantazją, a nawet kaprysami i wybuchami złości, była w stanie zdominować i zaciekawić sobą każde towarzystwo czy uwieść interesującego ją mężczyznę, jeśli jej na nim zależało.

Jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej udało się Wandzie: ukończyć w Cambridge English Finishing School dla panien z dobrych domów, zaręczyć się z baronem i zerwać zaręczyny, wyjść za mąż za wuja i uciec od niego po kilku miesiącach do rodziców w Hadze, zadebiutować jako korespondentka "Gazety Polskiej" felietonami o życiu z wyższych sfer. Wszystkie przeżycia znajdowały swoje odbicie w wierszach miłosnych pisanych na najwyższej amplitudzie porywów serca. Wybuch wojny obrócił w gruzy świat, w którym Wanda grała rolę eleganckiej damy, oryginalnej, pięknej i lekko szalonej. 

W 1940 roku Wanda wraz z matką i dwoma braćmi przypłynęła transatlantykiem Batory do Kanady, jak większość rozbitków wojennych pewna, że będzie to pobyt tymczasowy, w oczekiwaniu na koniec wojny i powrót do Polski. Właśnie wtedy powstały wiersze patriotyczne, które drukował nowojorski "Tygodnik Polski" oraz londyński "Dziennik Polski". Poetka przemawia silnym głosem - romantyczne, przepełnione miłością do kraju emocje łączy ze znajomością symboliki historycznej, posługuje się wyszukaną metaforyką dowodzącą panowania nad światem poetyckim. Jan Lechoń, redaktor "Tygodnika Polskiego" pasuje ją na "poetessę - polską Safonę". 
Nie wiadomo, jak rozwinąłby się wrodzony talent Wandy, gdyby oddała mu cały swój czas i skupienie, być może romantyczna i młodopolska forma jej wierszy z czasem ewoluowałaby w oszczędną stronę ekspresji awangardowej i wiersza wolnego. Tymczasem skończyła się wojna i rodzina Babińskich musiała odnaleźć się w nowym kraju. Wanda nie poddała się: pracowała w domu mody, była komiwojażerką sprzedającą "Biblie" na prowincji quebeckiej, grała w teatrze, animowała życie kulturalne Polonii, prowadziła polskie radio w Toronto, została felietonistką torontońskiej gazety "The Telegram" i prowadziła w niej kronikę społeczno-kulturalną. W latach 1958-1963 była felietonistką gazety montrealskiej "The Monitor", gdzie miała swoją rubrykę "Wandering around with Wanda". W 1964 roku Wanda przeniosła się do Włoch i zamieszkała w Rzymie. Tam, u boku trzeciego męża, odnalazła spokojną przestań i przeżyła szczęśliwą jesień życia, angażując się zarazem w działalność na rzecz tamtejszej Polonii. Jednak proza życia zniszczyła poetycką wenę: "wśród kłopotów wielu, rozstań, smutków, zajęć, podróży i trosk - zgubiłyście się rymy" - pisze w wierszu "Pożegnanie rymów."

Wiersze Wandy Babińskiej układają się w opowieść o fascynującej kobiecie we wszystkich fazach jej emocjonalnego życia. Stanowią literacki pamiętnik odwzorowujący w wierszach jej przeżycia, nastroje, stany zakochania, miłości i rozpacze. Wanda do końca reżyserowała swoje życie wykazując niesłabnącą potrzebę szukania swego miejsca w życiu, odwagę bycia sobą i brania się z problemami za bary, żeby zwyciężyć w myśl często powtarzanego przez nią hasła: wszystko jest możliwe.

I tak oto zwyciężyły - Wanda i Halina Babińskie - oczarowując mnie urokiem i siłą słów, które potrafią zdziałać cuda - pilnowały, bym skupiła się nad publikacją "Wyboru wierszy".
Po blisko trzydziestu latach od śmierci Wandy Babińskiej, w 1994 roku, ukazał się "Wybór wierszy" i tym samym, tomik ten dołączył do emigracyjnej historii literatury polskiej.
 

dr Katarzyna Szrodt 

Katarzyna Szrodt - kuratorka wystaw, animatorka życia kulturalnego, felietonistka w prasie polonijnej.