....

Janusz Mazur 1947-2024 8 października 2024 roku odszedł Janusz Mazur, znany członek polonijnej społeczności montrealskiej, współzałożyciel i wieloletni prezes Fundacji Kulturalnej im. Wiesława Dymnego w Montrealu. Przybył do Kanady, w połowie lat 70-tych i od samego przyjazdu był postacią znaną i lubianą.  Poznałem Go podczas demonstracji pod polskim konsulatem w czasie stanu wojennego. Miał wyrobiony stosunek do komunizmu i tego nie ukrywał. Już jako student socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego został relegowany ze studiów za udział w protestach marcowych 1968 roku, następnie wcielony do wojska, do kompanii karnej.

W Montrealu był członkiem Grupy działania na Rzecz NSZZ Solidarność, brał czynny udział w manifestacjach patriotycznych i mszach za Ojczyznę odprawianych w tym okresie przez O. Henryka Pieprzyckiego.

W 1987 roku powstała w Montrealu Fundacja Kulturalna im. Wiesława Dymnego. Janusz był jednym z jej założycieli pragnąc w ten sposób upamiętnić tego niepokornego artystę, malarza, poetę, malowniczą postać Krakowa i Piwnicy pod Baranami a swego bliskiego przyjaciela. Od samego początku Fundacji, Janusz był jej prezesem. Celem Fundacji było wspieranie artystów nie objętych komunistycznym mecenatem. 

Lata 90-te to złote czasy kultury polonijnej w Montrealu. Dzięki Fundacji, krakowskim koneksjom jej prezesa, montrealska Polonia przez prawie 30 lat miała dostęp do kultury z najwyższej półki: występów kabaretu Piwnica pod Baranami (3x); koncertów: Stana Borysa, Haliny Frąckowiak, Andrzeja Rosiewicza, Zbigniewa Wodeckiego, Jacka Wójcickiego; poniedziałkowych projekcji Teatrów Telewizji, Salonów Poezji, licznych wystaw i koncertów.

Pamiętamy koncerty tych artystów, cieszące się ogromną popularnością Polonii, a także bale polskiej szkoły im. Emilii Plater w wypełnionej po brzegi sali Ratusza Town of Mont Royal; imprez, dzięki którym kulturalny Montreal poznawał kulturalny Kraków, a kulturalny Kraków poznawał kulturalny Montreal.

Działaliśmy z Januszem społecznie i w Bibliotece i w zarządzie Polskiej Fundacji Społeczno Kulturalnej.  Z jego to właśnie inicjatywy PFSK sprowadziła do Montrealu oryginalną krakowską szopkę, która do dziś zdobi wystawę szopek z całego świata w Oratorium św. Józefa. 
W pracy społecznej Janusz miał do punktualności stosunek taki jaki mają artyści, czyli przestrzegał ją z rzadka. Nie było to łatwe do akceptacji, irytowało wielu, ale za to trzeba podkreślić: z Januszem nigdy nie było nudno. Był zawsze pełen pomysłów; pełen dobrego humoru - w towarzystwie swoim charakterystycznym ciepłym głosem, rzucał niezliczonymi dowcipami. 
I nieustająca u niego chęć pomagania innym, bez względu na to czy były to osoby starsze, potrzebujące pomocy, czy młodzi artyści debiutujący na początku swojej kanadyjskiej kariery. 
A zwłaszcza dla tych ostatnich, Janusz był zawsze gotowy poświęcić swój czas i podzielić swymi kontaktami.

Jako bibliotekarz chciałbym przypomnieć też jego zasługi w promocji polskiej książki w Montrealu. Już mało kto pamięta, że pomagał swojemu przyjacielowi Andrzejowi Szwarcowi prowadzącemu wydawnictwo Wilga w dystrybucji zarówno słowników, jak i książek dla dzieci. Pamiętam te wielkoformatowe kolorowe księgi o krasnoludkach, które Janusz prezentował na uroczystościach w szkołach polonijnych czy na każdym z polskich bazarów. 

Ponadto swojemu przyjacielowi z Toronto, Markowi Kornasiowi pomagał w organizowaniu Kiermaszów Polskich książek w Konsulacie i w siedzibie Towarzystwa Białego Orła w Montrealu. 
Wspierał finansowo Bibliotekę, pomagał też nam w organizacji różnych imprez, zwłaszcza w podejmowaniu gości z Polski. Pamiętam wizytę prof. Jana Miodka. Janusz, obwoził ekipę profesora po Montrealu, pokazując liczne atrakcyjne miejsca. Prof. Miodek wspominał to przez długie lata.

Czas upływa dla nas wszystkich nieubłaganie. Rok za rokiem z naszej polonijnej wspólnoty odchodzą kolejni przyjaciele i znajomi.

Januszku, "Paniczku" drogi i na Ciebie przyszła kolej. Odszedłeś tak cichutko, jak w hymnie śpiewanym w Piwnicy pod Baranami, z którą tak byłeś zżyty i której to twórczość szerzyłeś wśród nas.

"Przychodzimy, odchodzimy leciuteńko na paluszkach..."

Brakować nam będzie Twojego Joie de vivre, Twojego ciepłego głosu rzucającego na wzór Zbyszka Cybulskiego na przywitanie: Cześć starenia! 

I Twojej życzliwości dla innych.  I za to, w imieniu Biblioteki, tej małej cząstki naszej montrealskiej polonijnej wspólnoty serdecznie Ci dziękuję.

Wieczne odpoczywanie racz Ci dać Panie.
 

Stefan Władysiuk 

Stefan Władysiuk – bibliotekarz Biblioteki Polskiej w Montrealu.