We wrześniu obchodziliśmy 80 rocznicę wybuchu II wojny światowej. W związku 
z tym w Montrealu miało miejsce wydarzenie związane z tym, tragicznym w historii świata, okresem. Jak wiemy, wszystko zaczęło się w Polsce. 

W dniu 10 września 2019 roku na Uniwersytecie Concordia w Montrealu moment wybuchu wojny wspominali jej uczestnicy i świadkowie: Halina Babińska, Zbigniew Berezowski, Lech Andrzej Czerwiński, Mila Messner, Teresa Romer oraz Kajetan Bieniecki. Gospodarzami wieczoru byli Konsul Generalny Rzeczpospolitej Polskiej w Montrealu -  Dariusz Wiśniewski oraz profesor historii Uniwersytetu Concordia dr. Alison Rowley (Canadian Association of Slavists). Sala było wypełniona gdyż spotkanie było świetnie nagłośnione przez organizatorów.

Żałuję, że nie tak wyglądały lekcje historii za moich, szkolnych czasów. Emocji nie brakowało, zaś bardzo osobiste historie bohaterów tylko potwierdzały jak wielkim złem była wojna.

Pierwszym bohaterem wieczoru był porucznik Zbigniew Berezowski (urodzony w 1918 roku), uczestnik kampanii wrześniowej 1939, więzień Gułagu, niestety ze względu na podeszły wiek nie mógł przybyć osobiście na spotkanie, ale myślę, że jego wideo wspomnienia poruszyły wiele serc i wycisnęły niejedną łzę, czego dowodem jest pisząca te słowa. Mimo słabego i momentami łamiącego się głosu porucznika Berezowskiego, było to mocne wprowadzenie do lekcji historii w której wszyscy wspólnie mieliśmy okazję uczestniczyć tego dnia na Uniwersytecie Concordia  
w Montrealu.

Halina Babińska opowiadała między innymi o deportacji na Syberię, gdy do jej domu wtargnęli Sowieci, o tym jak w pośpiechu jej rodzina musiała pakować najważniejsze rzeczy, by za chwilę wyruszyć w nieznane. Dziesięcioletnia wówczas Halina myślała tylko o tym, by zabrać ze sobą "Quo Vadis" Sienkiewicza, ale niestety żołnierze sowieccy nie pozwolili jej nawet na to. 
Poruszające wspomnienia były także Mili Messner, którą wojna zastała w rodzinnych Zaleszczykach (obecnie Ukraina): Prelegentka wspominało, że miasto wtedy było tętniącym życiem kurortem, wszystko zmieniło się po wrześniu 1939 roku. Kobieta przeżyła holokaust, do dziś pamięta okrucieństwo zarówno Nazistów jak i Sowietów. Swoje losy z okresu wojny opisała w książce "Światło w mroku".

Teresa Romer, której ojciec w czasie wojny był ambasadorem Polski, opowiadała o tym, że wojna zastała ją i jej rodzinę w Japonii, mówiła o bezsilności, jaką czuła na wieść o napaści na jej ukochany kraj i chęci pomocy z daleka.

Kajetan Bieniecki, we wrześniu 1939 roku był harcerzem, wówczas mieszkaniec Tarnowa, żołnierz Ruchu Oporu. 

Lech Andrzej Czerwiński, urodzony w 1922 roku. Kolejny uczestnik wielkiej i tragicznej historii. Muszę przyznać, że jego mądrość, emocjonalny przekaz i pokora zrobiły na mnie największe wrażenie i najbardziej zapadły mi w pamięć Na pytanie, które padło z sali, o to jak w dzisiejszych czasach przygotować się na ewentualność wybuchu wojny, odpowiedział najprościej. Tylko intelekt, otwarte i czyste umysły są w stanie zapobiec podobnym tragediom.

Myślę, że wypowiedź ta była najbardziej trafnym i jakże mądrym, a jednocześnie tak, wydawałoby się, oczywistym podsumowaniem tego wyjątkowego wieczoru.
 

Katarzyna Knieja 

Katarzyna Knieja - pedagog z wykształcenia, trochę „niedzisiejsza” miłośniczka kultury wszelakiej, podróżowania, natury i zwierząt. Ze swej pasji uczyniła zawód, na co dzień zajmuje się opieką nad czworonożnymi pupilami mieszkańców Montrealu i sprawianiem, by jej życie miało sens. Posiadaczka ubóstwianego psa o wdzięcznym imieniu Thor.