Związek Weteranów Polskich im Marszałka J. Piłsudskiego został założony w 1930 roku przez Żołnierzy Wojska Polskiego a w szczególności weteranów I wojny światowej oraz weteranów wojny Polsko-Bolszewickiej 1920 roku żyjących w Montrealu, aby zapewnić wzajemne wsparcie w trudnych latach Wielkiego Kryzysu.  

Pierwszym prezesem i założycielem był Kpt. Ludwik Wiktor. W swojej działalności ZWP kierował się postanowieniem statutu, który mówił: "Celem Związku jest niesienie pomocy swoim członkom i ich rodzinom oraz szerzenie oświaty i wzmacnianie poczucia jedności narodowej. Związek jest Stowarzyszeniem apolitycznym, lojalnym wobec nowej Ojczyzny Kanady oraz wiernym historycznym ideałom starej Ojczyzny Polski".
 

....

Na zebraniu w dniu 22-go maja 1933 roku Julian Topolnicki postawił wniosek o dodaniu do nazwy ZWP - "im. Marszałka Józefa Piłsudskiego". Wniosek uchwalono jednogłośnie i wysłano do Belwederu następujący apel:  "Wodzu, Dawni Żołnierze Twoi, zgromadzeni tu na dalekiej obczyźnie w Związku Weteranów Polskich w Montrealu, uchwalili jednogłośnie, by zwrócić się do „Twego Ojcowskiego Serca” z pokorą o łaskawe przyjęcie protektoratu nad naszym związkiem. Równocześnie ślubujemy, że ani odległość, ani długie lata rozłąki nie zdołają wyrwać z naszych serc żołnierskich tej gorącej miłości, jaką żywią dla Ciebie i Ojczyzny byli Twoi żołnierze, że pozostaniemy wierni zawsze naszym zasadom i tradycjom żołnierskim, że godnie będziemy reprezentować imię Polaka na obczyźnie".  Odpowiedź od Marszałka była szybka, że z radością i zadowoleniem przyjmuje patronat nad ZWP. Następnie przyjęto projekt sztandaru ZWP, który uszyto i wyhaftowano w Warszawie.

Już przed II Wojną Światową nasi członkowie czynnie wspierali Polskę tworząc Fundusz Obrony Narodowej, a w czasie wojny cały czas wspierali Macierz finansowo. Do Montrealu w czasie II Wojny Światowej przyjechało wielu Polaków wśród których byli inżynierowie związani z przemysłem zbrojeniowym, piloci bombowi, którzy przylecieli na szkolenia jak również piloci, którzy odbierali samoloty z zakładów Canadair by dostarczyć je na front.  Związek Weteranów Polskich zawsze otaczał ich opieką.

Wśród Polonii nie zabrakło też ochotników, których organizował Gen. Bronisław Duch, Gen. Józef Haller i Gen Władysław Sikorski, który gościł w Montrealu trzykrotnie w latach 1941, 1942 i 1943. W 1944 roku gen. Kazimierz Sosnkowski przyjechał na stałe do Montrealu.

Zarząd Związku Weteranów Polskich już w czasie II Wojny Światowej zaczął myśleć o własnej siedzibie. 8 lutego 1942 roku przyjęto odpowiedni wniosek, ale dopiero 11 lutego 1945 roku został zakupiony budynek przy ul. Prince Arthur 57. Cztery lata później pożar strawił część Domu ZWP, w pożarze spłonął pierwszy Sztandar ZWP, zniszczeniu uległa też część biblioteki.

Po odbudowie z pożaru w 1950 roku w budynku ZWP swoje miejsce znalazło wiele polonijnych organizacji: KPK, SPK koło nr 7, Stowarzyszenie Techników Polskich, koło byłych Żołnierzy AK, Stowarzyszenie Lotników. Polskich Skrzydło 310 „Wilno”, chór "Lachmana" a nawet polska szkoła. Dzięki odbudowie ZWP stał się również właścicielem lokali, które można było udostępniać za odpłatą, co pozwoliło Związkowi stać się organizacją niezależną finansowo. Dzięki temu można było wspierać finansowo inne polonijne organizacje. Związek pomagał także nowo przybyłym członkom, weteranom II Wojny Światowej wypłacaniem różnego rodzaju zapomóg, co było bardzo potrzebne i pomocne w tamtych trudnych czasach. 

Założyciele Związku z nowym sztandarem (1934 r.)

Obecnie Związek Weteranów Polskich im. Marszałka Józefa Piłsudskiego liczy 75 członków. Szeregi Weteranów powoli się wykruszają, ale tradycja wojskowa Związku nadal trwa. Dzięki zmianie Statutu w pracach organizacji biorą udział rodziny i potomkowie Weteranów II Wojny Światowej, wstępują nowi członkowie z przeszłością wojskową służący w Wojsku Polskim  (zamieszkali na stałe w Montrealu), a także Kanadyjczycy polskiego pochodzenia służący w Wojsku Kanadyjskim.

W ogromnym skrócie, opierając się na opracowaniu Zbigniewa Małeckiego, próbowałem opisać jak powstawał Związek Weteranów Polskich w Montrealu, który już od 90–ciu lat służy Polonii wspierając w różnej formie polonijne organizacje. Aby kontynuować działalność Organizacji potrzebne są osoby oddane ideałom które przyświecały założycielom Związku Weteranów Polskich im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Zapraszamy do współpracy wszystkich, którym leży na sercu dobro Polonii montrealskiej oraz polonijnych organizacji.  

Organizacja nasza jest organizacją otwartą na nowych członków, którzy obecnie mieszkają w Montrealu i okolicy a szczególnie tych, którzy są byłymi żołnierzami Wojska Polskiego oraz armii sprzymierzonych. Czekamy na ich rodziny. Czekamy również na żołnierzy Wojska Kanadyjskiego szczycących się polskim pochodzeniem.

Deklaracje członkostwa Związku Weteranów Polskich im Marszałka Józefa Piłsudskiego można znaleźć na stronie internetowej Organizacji.
 

Józef P. Foltyn – Prezes ZWP

Rozszerzona historia Związku oraz inne informacje znajdują się na stronie: www.weterani.ca