80-LECIE
URODZIN WOJCIECHA KILARA
Wojciech
Kilar urodzony w 1932 roku we Lwowie należy do czołówki polskich kompozytorów
współczesnych. Zaliczany jest do twórców najbardziej wyrazistych
i ciekawych. Pierwsze lekcje gry na fortepianie pobierał u prof. Reissówny,
a następnie w Średniej Szkole Muzycznej w Rzeszowie i Liceum Muzycznym
w Krakowie. Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną ukończył w Katowicach w klasach
fortepianu, teorii muzyki i kompozycji. W latach 1959-60 był stypendystą
rządu francuskiego studiując u Nadii Boulanger w Paryżu. Jako kompozytor
zadebiutował na pierwszych edycjach Festiwalu "Warszawska Jesień". Początkowo
inspiracje czerpał ze wzorów neoklasycznych o czym świadczą takie utwory
jak Mała Uwertura, I i II Symfonia, Sonata na róg i fortepian. Widoczne
są w nich wpływy Beli Bartoka, Igora Strawińskiego i Dymitra Szostakowicza.
W 1960 r. otrzymał nagrodę fundacji L. Boulanger w Bostonie za Odę
Bela Bartok in memoriam. Utwór ten na skrzypce solo, instrumenty blaszane
i 2 perkusje jest rodzajem koncertu skrzypcowego. Od początku lat
60-tych Wojciech Kilar współtworzył wraz z Krzysztofem Pendereckim
i Henrykiem Mikołajem Góreckim polską szkołę awangardową wraz z nowym kierunkiem
w muzyce-sonorystyką. Nawiązywał też do serializmu i dodekafonii. Z tych
lat pochodzą takie utwory jak: Herbstag, Riff 62, Generique (1963), Diphtongos
(1964) na chór mieszany i orkiestrę, dodekafoniczny Springfield Sonnet,
Training 68 na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian czy Upstairs-Downstairs
na dwa chóry dziecięce i orkiestrę. W połowie lat 70-tych Kilar uprościł
swój język muzyczny. Zauważa się w jego twórczości inspiracje ludowe
i religijne. Punktem zwrotnym stał się "Krzesany" oparty na folklorze górali
tatrzańskich (1974). Jest to poemat symfoniczny utrzymany w prostej
fakturze z wyrazistą motywiką. Do innych dzieł z tego okresu należą
Przygrywka i kolęda (1972), Bogurodzica (1975) na chór mieszany i orkiestrę,
Siwa mgła (1979) na baryton i orkiestrę, Exodus (1980), Angelus (1984)
na sopran chór mieszany i orkiestrę symfoniczną, Orawa (1986) na orkiestrę
kameralną, Preludium chorałowe (1988). Na uwagę zasługuje poemat symfoniczny,,
Kościelec skomponowany na jubileusz 75-lecia Filharmonii Narodowej. W
swoim programie nawiązuje on do tragicznej śmierci w 1909 roku Mieczysława
Karłowicza, który został przysypany śnieżną lawiną pod Małym Kościelcem.
W roku 2000 kompozytor stworzył mszę w intencji pokoju na nowe tysiąclecie
Missa pro pace (A.D. 2000) na sopran, alt, tenor, bas, chór mieszany i
orkiestrę symfoniczną. Dzieło do powstało na zamówienie Kazimierza Korda,
dyrektora Filharmonii Narodowej i uświetniło jednocześnie 100 letni jubileusz
Filharmonii. Oprócz muzyki estradowej Wojcich Kilar wsławił się komponowaniem
muzyki do filmów. Napisał muzykę do ponad 130 filmów i stał się jednym
z najbardziej znanych kompozytorów muzyki filmowej na świecie. Współpracował
z wieloma reżyserami: Wajdą, Kieślowskim, Różewiczem Hassem, Konwickim,
Polańskim, Coppolą. Jeśli sukcesy jego utworów lat ostatnich ograniczają
się głównie do publiczności polskiej, to międzynarodową sławę przyniosła
mu muzyka filmowa. Szczególny sukces odniósł komponując muzykę do filmu
Dracula, za którą dostał nagrodę Stowarzyszenia Kompozytorów Amerykańskich.
Napisał też wspaniałą muzykę do filmów Pan Tadeusz, Rejs, Lalka, Westerpatte,
Struktura kryształu, Ziemia obiecana, Barwy ochronne, Rodzina Połanieckich,
Pianista, Królowie nocy i do wielu innych. Muzyka Kilara charakteryzuje
się ogólnie witalnością, wyeksponowaniem elementu ruchu, prostotą
i łatwością w odbiorze. Kompozytor jest laureatem
wielu nagród, m.in. fundacji A. Jurzykowskiego, Lux ex Silesia (1995),
Złotego Berła (2000) i Feniksa (2008).
|
.